Değerli Ailelerimiz,
KAÇUV’un sizlere “Umut” ile eşlik ettiği bu yolda Sosyal Hizmet Uzmanları olarak yayınlayacağımız içerikler ile kaynaklarınızı çoğaltmayı ve sizleri daha da güçlendirmeyi diliyoruz.
“Umut Ailesi Soruyor, KAÇUV Sosyal Hizmet Birimi Yanıtlıyor” yazı dizimizin onuncu yazısı olan “Sağlıkta Önemli Bir Kalkan: HPV Aşısı” başlıklı yazımızı sizler için derledik. Fayda sağlamasını dileriz.
Edanur Doğrucan
Sosyal Hizmet Uzmanı
Yayın Tarihi 17.06.2024
Sağlıkta Önemli Bir Kalkan: HPV Aşısı
2020 yılında tüm dünyayı etkileyen pandemiden sonra ülkemizde sağlıkla ilgili konularda farkındalığın arttığı görülmektedir. Son beş yılda Covid-19 aşıları başta olmak üzere ismini sık duyduğumuz birçok aşı bulunmaktadır. Bu aşılardan biri de HPV aşısıdır. HPV’nin rahim ağzı kanseri ve gırtlak kanseri gibi bazı hastalıklara neden olduğu ile ilgili bilgiler bulunurken son dönemlerde hastalığı önleyici HPV aşısının oldukça gündemde olması bu alana dair farkındalığı arttırdığı görülmektedir. HPV tarama testleri ve HPV aşısı ile ilişkili sağlık sorunlarının önlenebildiği veya erken evrede tespit edilebildiği bilinmektedir. Bu yazı, HPV’nin önlenmesi ve HPV aşısı üzerinde farkındalığın attırılmasını desteklemek amacıyla derlenmiştir.
HPV aşısı nedir?
HPV (Human Papilloma Virus), gırtlak, rahim ağzı ve ağız kanserleri gibi çeşitli hastalıklara sebep olan ve genellikle cinsel yolla bulaşan bir virüstür. HPV’nin bulaşmasının ve yayılımının HPV aşısı ile yüksek oranla engellenebildiği bilinmektedir. Aşı, özellikle kız çocuklarına ve kadınlara virüse maruz kalmadan önce uygulanarak rahim ağzı kanserine yakalanma riskini en aza indirmektedir. Aynı zamanda erkeklere de aşı uygulaması yapılarak erkekleri virüsün sebep olduğu etkilerden korumanın yanı sıra çiftler arasındaki virüs bulaşma riski de önlenmektedir.
HPV aşısı neden yapılmalıdır? Faydaları nelerdir?
HPV aşısı, virüsün vücuda tanıtılması sonucunda vücutta bağışıklık cevabı oluşmasını sağlamaktadır. Bu sayede gelecek muhtemel enfeksiyonlara karşı vücudun savunma sistemi uyarılmaktadır. Özellikle 15-45 yaş arası kadın ve erkeklerin aşılanması, hastalıkların yayılmasının önüne geçilmesi için toplum sağlığı açısından önem taşımaktadır. HPV enfeksiyonu her iki cinsiyeti de aynı oranda etkilemektedir.
Kişinin halihazırda herhangi bir HPV tipini taşıyor olması aşı olmasına engel değildir. Virüsün birden fazla türü vardır ve bağışıklık her bir virüs tipine göre farklı ve bağımsız olarak gelişmektedir. Bu sebeple herhangi bir tip HPV taşıyan kişilerin yine de virüsün diğer türlerine karşı korunabilmesi için aşı olması önemlidir. Ancak aşı, halihazırdaki enfeksiyonun tedavisinde bir rol oynamamaktadır. Sadece kişinin virüsün diğer türleriyle karşılaşması durumunda oluşabilecek enfeksiyonlara ve hastalıklara karşı korumaktadır.
Erken yaşta aşılanmış kişiler, ileride bu virüslerle karşılaştıklarında virüslerin hastalık yapıcı etkisinden kurtulmaktadır. Ancak virüsün hastalık yapıcı diğer türleri de olduğu için aşı yapılsa bile rutin kontrollerin ve ilgili testlerin aksatılmaması gerekmektedir. HPV aşısının en az 10 yıl koruma sağladığı bilinmektedir.
HPV aşısı nasıl uygulanır?
HPV aşısı, 9 yaşından itibaren çocuklara uygulanabilmektedir. 9-14 yaş arası için 2 doz, 14-26 yaş arası için ise 3 doz aşı önerilmektedir. Çalışmalar, 27-45 yaş arasındaki kadınlarda da HPV aşısının etkili olduğunu göstermektedir. Tam koruma için tüm aşı dozlarının alınması önemlidir. Aşı doz aralıkları yaşa göre aşağıdaki şekilde değişebilmektedir.
- HPV aşısının ilk dozu uygulanırken kişi, 9-14 yaş arasındaysa; ilk doz aşı yapıldıktan 6 ay sonra ikinci doz aşı uygulanmaktadır.
- HPV aşısının ilk dozu uygulanırken kişi, 15-26 yaş arasındaysa; ilk doz aşının yapıldığı tarihten (en az 1 ay geçmesi şartıyla) 2 ay sonra ikinci doz aşı uygulanmaktadır.
- Üçüncü doz ise ilk doz aşıdan 6 ay sonra (son uygulanan doz üzerinden 3 ay geçmesi şartıyla) uygulanmaktadır.
HPV aşısının yan etkileri var mı?
HPV aşısının uzun yıllar süren araştırmalar sonucunda geliştirilmiş bir aşı olduğu bilinmektedir. Diğer aşılar gibi HPV aşısının da yaygın yan etkileri arasında aşı yapılan bölgede hafif kızarıklık ve ağrı yer almaktadır. Nadiren baş dönmesi, görme bozuklukları, mide bulantısı ve kusma gibi yan etkilerin gözlemlendiği belirtilmektedir.
HPV ve kanser arasında ilişki var mıdır?
HPV’nin neden olduğu kanser türlerinin varlığı bilinmektedir ancak her HPV’nin kanser yapmadığı da araştırmalar ile ortaya koyulmuştur. Yapılan araştırmalara göre rahim ağzı kanserinde en sık görülen risk faktörü HPV’dir ancak bu virüs her zaman tek başına kansere sebep olmamaktadır. Tetikleyici diğer faktörler ile birlikte HPV’nin kanser riskini arttırabildiği görülmektedir.
HPV aşısı kimlere yapılır ve kimlere yapılmaz?
HPV aşısı; gebelere, ağır hastalığı bulunan kişilere, kanser tedavisi gören veya organ nakli olanlara; bağışıklık sistemi zayıflamış kişilere yapılmamaktadır. Alerjik bünyeli kişilere ve emziren annelere doktor kontrolünde aşının yapılması uygun görülmektedir.
HPV aşısı nerelerde yapılır?
HPV aşısı, Amerika, Avustralya ve çoğu Avrupa ülkesinde ulusal aşı programlarının bir parçasıdır. Ancak Türkiye’de HPV aşısı, Sağlık Bakanlığı Ulusal Aşı Programı kapsamına henüz alınmamıştır ve Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) tarafından aşı ücreti karşılanmamaktadır. HPV virüsüne ilişkin yapılan birçok çalışma, insanların bilgi düzeyini artırmış ve ulusal aşı programlarında yer alan aşılar arasında HPV aşısının önemi daha iyi anlaşılmıştır. Bu sayede aşılanan bireylerin sayısı giderek artmaktadır.
Toplumun sağlık bilgi düzeyinin artması ve hastalık hakkında farkındalık oluşmasıyla birlikte aşının maliyetleri göz önüne alındığında bazı belediyelerin ve sivil toplum kuruluşlarının maddi olarak dezavantajlı kişiler odağında sosyal destek çalışmaları başlattığı görülmektedir. Bu sosyal destek çalışmalarının ilk örneği Ankara Büyükşehir Belediyesi tarafından ilan edilmiştir.
Ankara Büyükşehir Belediyesinden sosyal yardım alan ve aşı olmayı talep eden 9-30 yaş arasındaki kadınlara 2024 yılının ağustos ayı itibariyle belediye tarafından ücretsiz HPV aşısı uygulanmasına karar verilmiştir. Ücretsiz aşılamadan yararlanmak için “HPV Aşı Uygulaması Projesi Başvuru Formunun” Ankara Büyükşehir Belediyesinin internet sitesi üzerinden doldurulması gerekmektedir.
Ankara Büyükşehir Belediyesinin ardından İstanbul Büyükşehir Belediyesi de HPV aşısını, ilk etapta maddi imkânı yeterli olmayan ve İstanbul’da yaşamakta olup İstanbul Büyükşehir Belediyesinden sosyal yardım alan 9-26 yaş arasındaki kadınlara 2024 yılının mayıs ayı itibariyle talepleri doğrultusunda ücretsiz olarak uygulamaya başlamıştır. Ücretsiz aşılamadan yararlanmak için İstanbul Büyükşehir Belediyesinin internet sitesindeki “HPV Aşı Uygulaması Projesi Başvuru Formunu” doldurmak gerekmektedir. Aşılar, İstanbul Büyükşehir Belediyesine ait Şehzadebaşı Tıp Merkezi ve Darülaceze Tıp Merkezinde yapılmaktadır. Belediyelerin aşılama desteği için hazırladığı başvuru formlarına aşağıdaki bağlantılardan ulaşabilirsiniz.
*Konu ile ilgili farklı sorularınız veya detaylı bilgi talebiniz olması durumunda Vakfımızın Sosyal Hizmet Birimine aşağıdaki numaraların Whatsapp hattı üzerinden ulaşabilir ve sosyal hizmet danışmanlık desteğimizden yararlanabilirsiniz.
Sosyal Hizmet Whatsapp Hattı
0 549 483 95 45
0 537 305 70 34
0 549 229 23 22