Değerli Ailelerimiz,
KAÇUV’un sizlere “Umut” ile eşlik ettiği bu yolda Sosyal Hizmet Birimi olarak yayınlayacağımız içerikler ile kaynaklarınızı çoğaltmayı ve sizleri daha da güçlendirmeyi diliyoruz.
“Umut Ailesi Soruyor, KAÇUV Sosyal Hizmet Birimi Yanıtlıyor” yazı dizimizin yirmi ikinci yazısı olan “Tedavi Yolunda Çocuğun Yanında: Konaklama ve Yol Desteği Hakları” başlıklı yazımızı sizler için derledik. Fayda sağlamasını dileriz.
Ceren Nur Şimşek
Sosyal Hizmet ve Burs Koordinatörü & Sosyal Hizmet Uzmanı
Yayın Tarihi: 29.08.2025
Her yıl binlerce aile, çocuklarının kanser tedavisi için yaşadıkları şehirleri geride bırakıp büyükşehirlerde bulunan merkezlere gitmek zorunda kalmaktadır. Çocukluk çağı kanserleri alanındaki tedavi merkezleri ülkemizde sınırlı sayıda bulunmakta ve çoğunlukla büyükşehirlerde yoğunlaştığı bilinmektedir. Bu durum, kanser tedavisi gören çocukların ailelerini zorunlu bir sağlık göçüne mecbur bırakmaktadır. Sağlık göçü, kilometrelerle ölçülemeyecek kadar uzun ve ailelerin bütçesine, düzenine, sosyal desteğine ve psikolojisine yaptığı etkilerle zorlu bir yolculuğa dönüşmektedir.
İkamet edilen şehirden tedavi amacıyla farklı bir şehre gitmenin güçlüklerinin yanı sıra büyükşehirlerde yaşamanın yüksek maliyetleri, kalabalık yapısı ve günlük yaşamın zorlukları, tedavi sürecindeki aileler için ciddi yükler oluşturmaktadır. Ayrıca kanser tedavisi gören çocukların bağışıklık sistemi hassasiyetleri sebebiyle tanı ve tedaviye uygun ortamlarda barınma gerekliliği ortaya çıkmaktadır. Ancak bu koşulları sağlamak, aileler açısından her zaman mümkün olamamakta ve hem çocuk hem de bakım verenler için stres faktörüne dönüşmektedir.
Tedavi sürecinde yaşanan bu çok boyutlu zorlukların hafifletilebilmesi için ailelerin yalnız bırakılmaması ve destek mekanizmalarının devreye girmesi hayati önem taşımaktadır. Sağlık göçü yaşayan ailelere yol, refakatçi ve konaklama desteği; yalnızca mali bir katkı olarak görülmemekte, aynı zamanda çocuğun tedaviye kesintisiz erişiminin ve aile bütünlüğünün korunmasının da bir gerekliliği olarak değerlendirilmektedir. Devlet kurumlarının, yerel yönetimlerin ve sivil toplum kuruluşlarının sunduğu çeşitli destekler, sağlık göçü yaşayan aileler için adeta bir nefes alanı oluşturmaktadır. Bu nedenle, mevcut hakların bilinmesi ve etkin biçimde kullanılabilmesi, hem çocukların üstün yararının gözetilmesi hem de ailelerin tedavi yolculuğunu daha sürdürülebilir kılabilmesi açısından büyük bir önem taşımaktadır. Çocuğun tedaviye erişim hakkının korunması; yanında refakat eden bir yetişkinin bulunması ve güvenli bir ulaşım imkânın sunulmasıyla daha da mümkün olmaktadır.
Bu yazımızda, kanser tedavisi sürecinde çocuğun üstün yararı kapsamında tedaviye erişim için sağlanan yol ve konaklama katkılarının önemi ele alınmakta mevcut yasal düzenlemeler ve uygulama örnekleri çerçevesinde ailelerin en sık sorduğu sorulara yanıt verilmeye gayret edilmektedir.
Çocuğum başka bir şehre tedavi için sevk edildi. Yol masraflarımız devlet tarafından karşılanır mı?
Evet. Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK), resmi sevk belgesi ile farklı bir şehre giden çocuk hastaların yol masraflarını karşılamaktadır. Bunun için öncelikle tedaviyi üstlenen hastaneden sevk belgesi alınmalıdır. Sevk belgesi ve biletlerle SGK il müdürlüğüne başvuru yapılmalıdır. Ödeme; otobüs, tren veya uçak bileti gibi toplu taşıma araçları üzerinden yapılmakta ve bilet ibrazı şart koşulmaktadır. Bu işlemler tamamlandığında, yol ücreti belirlenen süre içerisinde aileye ödenmektedir.
Refakatçinin yol masrafları da karşılanır mı?
Evet. Çocuğun yanında refakatçi bulunmasının gerekli olduğuna dair rapor alınması halinde refakatçinin yol ve gündelik giderleri de karşılanmaktadır. Bunun için hastaneden “refakatçi gereklidir” ibaresi bulunan sağlık kurulu raporu alınmalıdır. Sevk belgesi, rapor ve refakatçinin kimlik fotokopisi SGK’ya sunulmalıdır. Başvuru sonucunda, hem yol masrafları hem de günlük harcırah ödemesi yapılmaktadır.
Özel araçla gitmek zorunda kaldığımızda masraflarımız ödenir mi?
Evet, belirli koşullar altında ödenmektedir. Bunun için de hastaneden sevk belgesi alınmalıdır. Araç ruhsatı, güzergâh bilgisi ve gidilen kilometre SGK’ya sunulmalıdır. SGK, mesafe üzerinden yakıt masrafı hesabı yaparak ödemeyi gerçekleştirmektedir.
Bu nedenle yolculuğun belgelenmesi ve başvurunun eksiksiz yapılması önem arz etmektedir.
Refakatçi için günlük harcırah ödeniyor mu?
Evet. Refakatçiye devlet memurlarına ödenen gündelik ücret esas alınarak günlük harcırah ödenmektedir. Başvuru süreci; refakatçi raporunun alınması, rapor ve sevk belgesi ile SGK’ya başvurulması şeklinde iki aşamalıdır. Harcırah ödemeleri, genellikle birkaç ay içerisinde ailelerin hesabına yatırılmaktadır.
Birden fazla refakatçi için bu haklar kullanılabilir mi?
Hayır, aynı anda yalnızca bir refakatçi için ödeme yapılmaktadır. Ancak refakatçi değişikliği gerektiğinde yeni refakatçi için yeniden sağlık kurulu raporu düzenlenmektedir. Yeni rapor SGK’ya iletilmekte ve değişim sonrası destek aynı şekilde yeni refakatçi üzerinden devam ettirilebilmektedir.
Bu haklardan yararlanabilmek için nereye başvurulmalıdır?
SGK destekleri için SGK il müdürlüklerine şahsen başvurulmalıdır. Belediyelerin sunduğu destekler için ilgili belediyenin sosyal hizmet müdürlüklerine müracaat edilmelidir. Sivil toplum kuruluşlarının çeşitli maddi ve psikososyal desteklerine erişmek için sivil toplum kuruluşlarının danışma hatları ve internet siteleri üzerinden kayıt ve başvuru gerçekleştirilmektedir.
Refakatçi ve yol desteğinden yararlanabilmek için gelir durumumuzun düşük olması şart mıdır?
Hayır. Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) tarafından sağlanan yol, gündelik ve refakatçi ödemeleri, maddi durum kriterine bakılmaksızın yapılmaktadır. Bu hak, 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu kapsamında “zorunlu sağlık hizmeti” olarak düzenlenmiştir. Dolayısıyla her çocuk, kanser tedavisi sürecinde bu haktan yararlanabilmektedir. Ancak Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakıfları (SYDV), belediyeler, sivil toplum kuruluşları ve Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı tarafından sağlanan nakdi ve ayni yardımlar, hane gelirinin düşüklüğü veya ihtiyaç durumu dikkate alınarak verilmektedir.
Konaklama için hangi kurumlar nasıl bir destek sağlayabilir?
SGK konaklama desteği sınırlı biçimdedir ve bir kurum bünyesinde sağlanamamaktadır ancak belediyeler ve sivil toplum kuruluşları bu noktada devreye girmektedir. Belediye misafirhaneleri konaklama imkânı için akla gelmektedir. Belediyelerin sosyal hizmet müdürlüklerine başvurarak konukevleri ve misafirhane desteği talep edilebilmektedir. Kaymakamlıklar aracılığıyla Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakıfları (SYDV)’na barınma ve nakdi yardım başvurusu yapılabilmektedir. Bu gibi toplu konaklama imkanı sunan kurumların özellikle tedavisi devam eden çocuk için tedavi koşullarına uygun olması ve hijyen standartlarının korunması yüksek öneme sahiptir. Bu nedenle çocuğun gereksinimleri dikkate alınarak konaklama yapılacak alanın seçilmesine gayret edilmelidir.
Çocuğun tedavisi için sağlık göçü yapan ailelere konaklama desteği sunan KAÇUV Aile Evleri de uzun süreli kanser tedavisi için İstanbul’a gelen çocuklar ve aileleri için özel olarak tasarlanmış konaklama merkezleridir. KAÇUV Aile Evleri, tedavinin gereklilikleri düşünülerek dizayn edilmekte; hijyen kurallarına özen gösterilmekte ve bağışıklığı zayıflamış çocukların ihtiyaçlarına uygun koşullar sağlanmaktadır. Aile Evleri’nde, yalnızca fiziksel barınma imkânı sunulmamakta, aynı zamanda ailelerin kendi kültürel değerlerini koruyabilecekleri sıcak bir yaşam alanı oluşturulmaktadır. Bununla birlikte, psikososyal destekler başta olmak üzere bütüncül hizmetler de sağlanmakta ve ailelerin tedavi sürecini yalnız hissetmeden, desteklenerek sürdürebilmelerine katkıda bulunulmaktadır. KAÇUV Aile Evleri’nin konaklama desteğinden yararlanabilmek için vakfın resmi başvuru alanlarından başvuru yapmak mümkündür.
Sağlık göçü yaşayan aileler için yol ve konaklama desteği neden önemlidir?
Yol, konaklama ve gündelik masraflar tedavi süresince çok yüksek tutarlara ulaşabilmektedir. Bu destekler sayesinde sosyal ve ekonomik imkansızlıklar yaşayan ailelerde çocuğun tedavisinin kesintiye uğraması, ailelerin ekonomik açıdan tükenmesi, tedaviye uygun, güvenli ve hijyenik ortamlarda kalamaması ihtimalleri azalırken tedavi sürecinin gücü artmaktadır.
Çocuğun kanser tedavisine kesintisiz erişebilmesi, yalnızca tıbbi süreçlerin değil, yol, refakat ve konaklama gibi desteklerin de güvence altına alınması ile mümkün olmaktadır. Sağlık göçünün kaçınılmaz olduğu durumlarda ailelerin haklarını bilmesi ve bu haklardan yararlanması, tedavi yolculuğunun daha sürdürülebilir olmasını sağlamaktadır. Devlet kurumlarının, yerel yönetimlerin ve sivil toplum kuruluşlarının sunduğu katkılar, ailelerin yükünü hafifletmekte ve çocuğun üstün yararını korumaya hizmet etmektedir. Unutulmamalıdır ki, her hak bilinip talep edildiğinde çocuğun tedaviye erişim gücü artmakta ve aileler bu zorlu süreçte yalnız olmadıklarını hissetmektedir.
*Konu ile ilgili farklı sorularınız veya detaylı bilgi talebiniz olması durumunda Vakfımızın Sosyal Hizmet Birimine aşağıdaki numaraların Whatsapp hattı üzerinden ulaşabilir ve sosyal hizmet danışmanlık desteğimizden yararlanabilirsiniz.
Sosyal Hizmet Whatsapp Hattı
0 549 483 95 45
0 537 305 70 34
0 537 306 26 10
0 549 229 23 22