Değerli Ailelerimiz, KAÇUV’un sizlere “umut” ile eşlik ettiği bu yolda Sosyal Hizmet Uzmanlarımızın kaleme aldığı içerikler ile kaynaklarınızı çoğaltmayı ve sizleri daha da güçlendirmeyi diliyoruz.
“Umut Ailesi Soruyor, KAÇUV Sosyal Hizmet Birimi Yanıtlıyor” yazı dizimizin altıncı yazısı olan “Ailelerde Bütüncül İyilik Hali İçin Aile Danışmanlığı” başlıklı yazımızı sizler için derledik. Fayda sağlamasını dileriz.
Aile kavramı çeşitli tanımlamalara sahip olmakla birlikte genel itibariyle “biyolojik ve psikolojik bağları olan; aralarında tarihsel, duygusal, ekonomik bir birliktelik olan ve kendilerini aynı evin üyeleri olarak hisseden bireylerin oluşturduğu birliktelik” olarak ifade edilebilmektedir. Aile, toplumun bir parçası ve her kültürde yer alan bir kurumdur. Bu yönüyle aile kurumu, kültürden kültüre özellikleri değişkenlik gösterse de evrensel bir kurum olarak kabul görmektedir.
Ailelerin, değişimlere ya da dönüşümlere uyumlanmasında kültürel faktörler başta olmak üzere birçok etken belirleyici olmaktadır. Kişinin kendi çekirdek ailesini inşa etmesinden, bir çocuğun çekirdek aileye yeni üye olarak katılmasına kadar birçok alanda aile, yaşamsal bir döngü geçirmektedir. Aile yaşamındaki döngü, belirli görevleri ya da kritik geçişleri de beraberinde getirmektedir. Ailelerde devamlı olarak bu görevlere ya da kritik geçiş dönemlerine uyum sağlanması beklenmektedir. Her ailenin uyum sağlamayabilme ve aile içindeki iyilik halinin korunabilmesi adına faydalı yollar geliştirmesi önerilmektedir.
Aile içi uyumu arttırmak ve çatışmaları azaltmak ya da çatışmaları sağlıklı ilişkiler ile sonlandırmak için profesyonel bir destek almak fayda sağlayabilmektedir. Bu aşamada aile üyelerinin aile danışmanlığı ile desteklenmesi kıymetli olmaktadır. Aile danışmanlığı, aile bireylerinin içinde geliştikleri veya işlevlerini yerine getirdikleri aile sistemini veya ilişkide bulundukları diğer sosyal çevreleri değerlendirmeye dayanan ve bireylere, çiftlere veya ailelere problemlerinin çözümü için değişim ve gelişime yönelik özel teknik ve stratejileri içeren hizmetleri ifade etmektedir. Aynı zamanda ailenin; sağlık, ekonomi, beslenme gibi yaşam kalitesini etkileyen diğer tüm yaşamsal konuları da sürece dahil eden kapsamlı bir danışmanlık hizmetidir.
Evlilik öncesi ve evliliğe hazırlık süreci, eşler arası uyum ve iletişim, anne, baba ve çocuk ile iletişim, boşanma öncesi ve sonrası süreçler, boşanma sürecinde çocuklara yaklaşım, aile içi şiddet gibi başlıklar aile danışmanlığı kapsamında destek alınabilen başlıca konulardandır. Danışmanlık esnasında konuların ve hedeflerin belirleyicisi aile üyeleri olurken süreç planlaması danışman eşliği ile yapılmaktadır. Aile kurumunun etkilenebildiği; gelişim gereksinimleri, psikopatoloji, aile içi şiddet, evlilik ve boşanma, çocukluk ve ergenlik dönemleri, yaşlı bakımı, mülteci aile problemleri, kronik hastalıklar gibi çeşitli konular danışanın talebiyle ya da gerekli hallerde danışmanlığın içeriğine dahil edilmektedir. Aile danışmanlığı hizmetini alabilmek için çiftlerin birlikte başvuruda bulunması ya da sürece birlikte devam etmesi zorunlu değildir. Ancak danışmanlıktan yüksek oranda verim alınabilmesi adına çift olarak başvuruda bulunmak ya da gerekli hallerde çift olarak görüşmelere katılmak kıymetlidir.
Aile danışmanlığı yapabilme yetkinliğine sahip kişiler “aile danışmanı” olarak adlandırılmaktadır. Aile danışmanı, ailenin işlevselliğini olumsuz yönde etkileyen ve aile üyeleri arasında oluşan problemleri aileye etkisi üzerinde inceleyen ve aile üyeleri ile birlikte bütüncül bir çerçevede çözümler arayan uzmanlardır. Danışman, aile üyelerinin beraberinde getirdiği konuları; roller, beklentiler, kurallar ya da problem çözme gibi farkındalıklar kazandırarak ele alırken her bir aile üyesinin aile çatısı altında huzurlu bir şekilde yaşama becerisini geliştirmektedir. Aile danışmanlarının; tıp, psikolojik danışmanlık ve rehberlik, sosyal hizmet, çocuk gelişimi, okul öncesi öğretmenliği, sosyoloji, aile ve tüketici bilimleri, hemşirelik, psikoloji alanlarından birinde asgari dört yıllık lisans programını tamamlamış olması ya da bu alanda lisansüstü eğitim almış olması gerekmektedir. Aynı zamanda aile danışmanlığı alanında düzenlenmiş bir eğitim programını başarıyla tamamlayarak sertifikaya sahip olan meslek elemanları da gerekli şartları sağlamak koşuluyla aile danışmanlığı yapabilmektedir. Danışanın, danışmanlık desteği alınan kişinin yetkinliğini belgelemesini isteme ve eğitim durumuna dair bilgi alma hakkına sahiptir.
Aile danışmanlığının ülkemizde gereksinim duyan kişiler tarafından ulaşılabilir olması için çalışmalar halihazırda devam etmektedir. Bazı il ve ilçe belediyelerinden ücretsiz aile danışmanlığı alınabileceği gibi özel aile danışmanlığı merkezleri de ücretli danışmanlık hizmeti verilebilmektedir. Halihazırda bölgesel olarak en kapsayıcı ve ulaşılabilir aile danışmanlığı, Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı tarafından sağlanmaktadır. Danışmanlık hizmeti 81 ilde Aile ve Sosyal Hizmetler İl Müdürlükleri ve Sosyal Hizmet Merkezlerindeki uzman personel aracılığıyla ücretsiz olarak sürdürülmektedir. Bakanlık tarafından sunulan aile danışmanlığı hizmetine e-Devlet sisteminden başvuru yapmak mümkündür. Başvurular, e-Devlet üzerinden Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı başlığındaki “Aile Danışmanlığı Başvuru” sayfasından alınmaktadır.
Aile danışmanlığının en önemli konularından biri olan boşanma süreci için de Bakanlık bünyesinde özel danışmanlık çalışmaları yürütülmektedir. Boşanmaların %32,7’sinin evliliğin ilk beş yılı içinde gerçekleştiği görülmekte ve son bir yıl içindeki boşanmalardan 180 bin 592 çocuğun etkilendiği bilinmektedir (TÜİK, Evlenme ve Boşanma İstatistikleri, 2022). Evliliğin ilk beş yılının ortak yaşam ve uyumlanma açısından çiftleri zorlayabildiği ve hanelerde boşanma kararlarından en çok etkilenenlerin çocuklar olduğu istatistikler ile sabit olup boşanma oranlarındaki artışlar ve boşanma sürecinin aile sistemindeki diğer üyelere etkisi düşünüldüğünde boşanma kararı alan çiftlerin konu özelinde de danışmanlık desteği alabilmesi oldukça kıymetlidir. Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı “Boşanma Süreci Danışmanlığı Hizmeti” adı altında ailelere özelleştirilmiş bir destek de sunmaktadır. Boşanma süreci danışmanlığına da yine e-Devlet üzerinden başvuru yapılabildiği gibi aile mahkemelerinden de konu hakkında gerekli bilgi ve yönlendirme desteği alınabilmektedir.
Her birey, biriciktir ve dolasıyla bireylerin kurduğu ilişkiler ve sistemler de biriciktir. Aile üyelerinin ya da çiftlerin, ilişkilerini olumsuz yönde etkileyen problemleri insan hakları ihlali oluşturmadığı sürece yeniden yapılandırmak ve iyileştirmek adına profesyonel destek alması olağan kabul edilmelidir. Aile danışmanlığı, genelde ailenin özelde ise bireyin ruh sağlığına katkı sunan bir destek modeli olarak görülmeli ve bütüncül bir iyilik hali için gerekli hallerde aile sistemine dahil edilmelidir.
Aile Danışmanlığı Başvurusu (e-Devlet)
*Konu ile ilgili farklı sorularınız veya detaylı bilgi talebiniz olması durumunda Vakfımızın Sosyal Hizmet Birimine aşağıdaki numaraların Whatsapp hattı üzerinden ulaşabilir ve sosyal hizmet danışmanlık desteğimizden yararlanabilirsiniz.
Sosyal Hizmet Whatsapp Hattı
0 549 483 95 45
0 537 305 70 34
0 549 229 23 22
