Değerli Ailelerimiz,
KAÇUV’un sizlere “Umut” ile eşlik ettiği bu yolda Sosyal Hizmet Uzmanları olarak yayınlayacağımız içerikler ile kaynaklarınızı çoğaltmayı ve sizleri daha da güçlendirmeyi diliyoruz.
“Umut Ailesi Soruyor, KAÇUV Sosyal Hizmet Birimi Yanıtlıyor” yazı dizimizin sekizinci yazısı olan “Koruyucu ve Önleyici Bir Tedbir: Şiddet Önleme ve İzleme Merkezi (ŞÖNİM)” başlıklı yazımızı sizler için derledik. Fayda sağlamasını dileriz.
Ceren Nur Şimşek
Sosyal Hizmet Uzmanı & Koordinatörü
Yayın Tarihi: 01.04.2024
Şiddet, tüm toplumlarda ve toplumun birçok düzeyinde kendini gösteren önemli bir toplumsal problem olarak görülmektedir. Bireysel ruh sağlığını, aile sistemini ve toplumsal düzeni olumsuz yönde etkilerken yarattığı etki düzeyi zaman içerisinde büyümeye devam eden bir olgu olarak da bilinmektedir. Dünya Sağlık Örgütü tarafından şiddet, sahip olunan fiziksel gücün tehdit yoluyla ya da doğrudan kendine, bir başka insana, bir gruba ya da topluma karşı yaralama, gelişme bozukluğu, fizyolojik hasarla sonuçlanacak veya sonuçlanma olasılığı yüksek bir biçimde uygulanması olarak tanımlanmaktadır.
Şiddet Önleme ve İzleme Merkezi (ŞÖNİM), şiddet ile mücadelede koruyucu ve önleyici tedbirlerin etkin bir biçimde uygulanmasına yönelik güçlendirici ve destekleyici danışmanlık, rehberlik, yönlendirme ve izleme hizmetlerinin verildiği kurum olarak bilinmektedir. ŞÖNİM, tercihen kadın personelin istihdam edildiği ve çalışmaların yedi gün yirmi dört saat esasına göre yürütüldüğü bir çalışma şekline sahiptir. Sizin için koruyucu ve önleyici özellikteki bu merkezlerin işleyişi ve özellikleri detaylandırılarak sorularınız cevaplanmaya gayret edilecektir.
Şiddet Önleme ve İzleme Merkezi (ŞÖNİM)’nin temel çalışma esasları ve ilkeleri nelerdir?
ŞÖNİM, kuruluşu gereği birçok insani değeri ve hakkı temel alarak yapılandırılmıştır. Bu ilkelerden bazıları; kadın erkek eşitliğini, sosyal devlet ilkesine uygun hizmet anlayışını, şiddetsiz yaşam hakkının korunmasını, şiddetin önlenmesi odaklı yaklaşımı, insan onuruna yaraşır hizmeti, çocuğun üstün yararını ve esenliğini, kişiler arası ayrımcılığın yapılmayacağını ve kişisel verilerin gizliliğini kapsayıcı niteliktedir. Söz konusu çalışma esasları ve ilkeler, merkezlerin çalışma disiplinini belirlerken şiddete uğrayan ya da uğrama riski bulunan kişilerin güvenli alanını korumayı hedeflemektedir.
Şiddet Önleme ve İzleme Merkezi (ŞÖNİM)’ne başvuru yaparken belirli kriterler var mıdır? Nasıl başvuru yapılabilir?
Merkezin sunduğu hizmetlerden ev içi şiddete uğrayan ya da şiddete uğrama riski bulunan kadınlar, çocuklar, aile bireyleri ve tek taraflı ısrarlı takibe maruz kalan kişiler faydalanabilmektedir. ŞÖNİM’e çeşitli başvuru yöntemleri bulunmaktadır.
- Yetkili merci tarafından verilmiş koruyucu ve önleyici tedbir kararı ile,
- Hizmetlerden yararlanacak kişilerin başvurusu veya şikâyeti ile,
- Üçüncü kişilerin şikâyeti ile,
- Cumhuriyet savcılığının, kamu kurumlarının, gerçek ve tüzel kişilerin, sivil toplum kuruluşlarının bildirimi ile,
- ALO 183 destek hattı ile başvuru sürecini başlatmak mümkündür.
Şiddet Önleme ve İzleme Merkezi (ŞÖNİM)’nde sunulan hizmetler nelerdir?
ŞÖNİM, şiddete uğrayan ya da uğrama riski bulunan kişilerin Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığının İl Müdürlükleri ile koordine içinde çok yönlü gereksinim değerlendirmesini yaparak birçok başlıkta hizmet sunmaktadır. Kişilik hakları, hukuki, sağlık, ekonomi gibi kişinin gereksinimine uygun şekilde rehberlik ve danışmanlık hizmeti verilirken meslek edindirme ve iş bulma gibi merkez dışı hizmetler için de yönlendirme ve koordinasyon desteği sağlanmaktadır. Şiddete uğrayan ya da uğrama riski bulunan kişilerin en önemli gereksinimlerinden biri de şüphesiz ekonomik destektir. ŞÖNİM yararlanıcısı kişilere, Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışmayı Teşvik Kanunu hükümlerine uygun olarak maddi destek sağlanabilmektedir. Geçici maddi yardımın gerekli hallerde sağlanması için yönlendirme hizmeti ŞÖNİM tarafından yürütülmektedir. Şiddete uğrayan ya da uğrama riski bulunan kişiler adına gerekli görülmesi halinde tedbir kararının alınması, uygulanması ve talebe istinaden tedbir kararının kaldırılması işlemleri de merkez tarafından takip edilmektedir. Bir başka önemli hizmet başlığı ise şiddete uğrayarak ya da şiddete tanıklık ederek korunan kişinin yanında yer alan çocuklara psiko-sosyal destek ve rehberliğin sağlanabilmesidir. Sağlanan bu destek ile merkezdeki çocukların faydalanabilmesi için kreş hizmeti verilerek çocuğa uygun yaşam standartlarının korunması hedeflenmektedir. ŞÖNİM’de sağlanan hizmetleri aşağıdaki şekilde kategorize etmek mümkündür.
- Psiko-Sosyal destek hizmeti
- Hukuki destek hizmeti
- Eğitim ve mesleki destek hizmeti
- Sağlık destek hizmeti
- Ekonomik destek hizmeti
- Müdahale ve yönlendirme hizmeti
Hizmetlerin yanı sıra izleme ve değerlendirme sürecinde çeşitli iş birlikleri yapmak, şiddetin önlenmesine ilişkin toplumsal bilinçlendirme ve farkındalık çalışmaları yürütmek ve hizmeti sağlarken gerekli olan tüm idari, mali ve teknik işlemleri yürütmek merkezlerin hizmet alanında bulunmaktadır.
Şiddet Önleme ve İzleme Merkezi (ŞÖNİM) çalışanları kimlerdir? Merkezde destek alabileceğim meslek elemanları var mıdır?
ŞÖNİM bünyesinde genel idari işleri yürütmek için müdür bulunmaktadır. Aynı zamanda merkez içi gereksinimler gözetilerek çeşitli meslek elemanları istihdam edilmektedir. Bu meslekler; sosyal hizmet uzmanı, psikolog, rehber öğretmen, sosyolog, hemşire/sağlık memuru, iş ve meslek danışmanı, polis irtibat görevlisi ve şoför gibi meslekleri kapsamaktadır.
Şiddet Önleme ve İzleme Merkezi (ŞÖNİM) devlet kurumu mu yoksa bir özel kuruluş mudur?
ŞÖNİM, Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığına bağlı olan devlet destekli bir merkezdir. Merkez bünyesindeki hizmetler; Adalet Bakanlığı, İçişleri Bakanlığı, Millî Eğitim Bakanlığı,
Sağlık Bakanlığı, Türkiye İş Kurumu (İŞKUR), Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK), yerel yönetimler, üniversiteler, meslek kuruluşları, sivil toplum kuruluşları ile iş birliği yapılarak yürütülmektedir.
Türkiye’de her yerde Şiddet Önleme ve İzleme Merkezi (ŞÖNİM) var mıdır?
Ülkemizin 81 ilinde de ŞÖNİM bulunmaktadır. Aynı zamanda bulunduğunuz ilçenin Sosyal Hizmet Merkezleri bünyesinde bulunan “Şiddetle Mücadele İrtibat Noktaları” ile irtibata geçerek mağduriyet kapsamında destek alınabilmektedir.
Şiddet Önleme ve İzleme Merkezi (ŞÖNİM)’nde şiddet uygulayan ya da şiddet uygulama riski bulunan kişilere yönelik önleyici destek hizmetleri planlanmakta mıdır?
Merkezlerin şiddet uygulayan ya da şiddet uygulama riski bulunan kişilere yönelik de destek hizmetleri mevcuttur. Bu destek hizmetleri, önleyici nitelik taşımakta olup rehabilitasyon ve danışmanlık odaklı hizmetlerdir. Öfke kontrolü, stres yönetimi, madde bağımlılığı gibi şiddeti tetikleyici kabul edilen unsurlar odağında eğitim, rehabilitasyon ve danışmanlık desteği sağlanırken gerekli görülmesi halinde sağlık muayenesi ve tedavi için yönlendirme ve takip yapılmaktadır.
Şiddet Önleme ve İzleme Merkezi (ŞÖNİM)’nden alınan destekler ve kişisel bilgilere dair gizlilik sağlanmakta mıdır?
Talep üzerine ya da yetkili mercilerce korunan kişinin ve ailesine dair bilgilerin gizliliği sağlanmaktadır. Korunan ve hakkında gizlilik kararı alınan kişiler için gerekli gizlilik prosedürü ilgili bakanlıklarca uygulanmaktadır. Gizlilik kararı doğrultusunda kayıt ve yazışmalarda kişilerin isimleri yerine kodlama yapılarak tüm kayıtlar elektronik olarak tutulmaktadır. Aynı zamanda yazışma ve posta adresi olarak kişinin adresi yerine ilgili ŞÖNİM’e ait adres bilgileri kullanılmaktadır.
Şiddet ile mücadelede koruyucu ve önleyici önemli bir destek olarak Şiddet Önleme ve İzleme Merkezi (ŞÖNİM)’ne uygun sebepler ve şartların oluşması durumunda başvurularak yararlanıcı kişilerin gerekli güvenli alanını oluşturması yüksek öneme sahiptir. Özellikle kadına yönelik şiddet ile mücadelede geniş yelpazeye sahip destekler ile sürece dair hassasiyetlerin gözetilmesi ve tedbirlerin alınması adına ŞÖNİM’ler hızlı ve etkin müdahale için en doğru başvuru ya da bildirim mekanizması olmaktadır.
Şiddet Önleme ve İzleme Merkezi (ŞÖNİM) İletişim Bilgileri
*Konu ile ilgili farklı sorularınız veya detaylı bilgi talebiniz olması durumunda Vakfımızın Sosyal Hizmet Birimine aşağıdaki numaraların Whatsapp hattı üzerinden ulaşabilir ve sosyal hizmet danışmanlık desteğimizden yararlanabilirsiniz.
Sosyal Hizmet Whatsapp Hattı
0 549 483 95 45
0 537 305 70 34
0 549 229 23 22